ثبت برند؛چگونه برند مواد غذایی ثبت کنیم
روند ثبت برند مواد غذایی به چه صورت است؟
برند مواد غذایی و جایگاه آن در صنعت
ثبت برند مواد غذایی در طول همه دوران، مواد غذایی نیاز اصلی انسان‌ها بودهو با گذشت زمان همواره از سوی فعالان تجاری و اقتصادی به عنوان بازاری کارآمد و مناسب برای تجارت شناخته شده است.
با توجه به این نیاز هر روزه و نقش مهم آن در حفظ سلامت،
مردم به دنبال برند های مواد غذایی معتبر و با کیفیت هستند چون به سلامتی خود و خانواده شان اهمیت می دهند.
برند های مواد غذایی شامل زیرشاخه‌های متعددی هستند و لیستی طولانی را شامل می‌شوند.
همه مواد خوراکی آماده و غیرآماده در لیست برندهای مواد غذایی جای می‌گیرند
که تنواع زیادی دارند.
مانند انواع غذاهای آماده، انواع دسر ها، نوشیدنی ها، تولیدات صنعتی مانند بیسکویت و پفک و … و همه به نوعی برند غذایی محسوب می شوند.
به همین دلیل شرکت ها و کارخانجات فعال در حوزه غذایی کشور اغلب به ثبت یک برند و یا علامت تجاری بسنده نمی کنند
و با توسعه فعالیت های خود و تعریف طبقات برند خود هر روز برندی جدید برای خانواده جدید خود در بازار معرفی می کنند
و اهداف و استراتژی های تبلیغاتی و بازاریابی خود را بر نشان تجاری مواد غذایی جدید استوار می کنند.
یک کارخانه تولیدی در حوزه مواد غذایی عملیات ثبت برند مواد غذایی را برای گروه‌های مختلف غذایی انجام می‌دهد.
مثلاً یک برند برای خانواده محصولات غذایی نانی، یک برند برای خانواده غذایی تنقلات و آجیل ها، یک برند برای نوشیدنی ها و غیره.
به همین دلیل می توان گفت که نقش ثبت برند و علامت های تجاری در صنایع تولید مواد غذایی برای افزایش اعتبار و وجهه شرکتهای مواد غذایی بسیار حائز اهمیت است.
ثبت برند مواد غذایی در واقع به غیر از همراه داشتن مزیت های رسمی برند های مطرح موجود در بازار (مانند ایجاد تمایز و استفاده کاربری برای تبلیغات و بازار یابی)
به عنوان فاکتوری برای طبقه بندی و تقسیم محصولات غذایی، بازاریابان، بازارها و … مورد استفاده قرار می گیرد.
با ذکر تمامی این موارد باید توجه داشت که ضرورت ثبت برند مواد غذایی فقط همین‌ها نیست.
به دلیل ارتباط تنگاتنگ مواد غذایی با سلامت انسان ها، شرکتهای مواد غذایی ملزم هستند که برند خود را به ثبت برسانند.
هیچ کارخانه مواد غذایی بدون داشتن برند به عنوان شناسنامه محصولات خود نمی تواند در بازار اقدام به فروش بکنند .
بنابر این شرکت های مواد غذایی ضمن دریافت مجوز ثبت شرکت مواد غذایی از سازمان غذا و دارو و اتحادیه صنایع غذایی ایران
و تعیین نفراتی به عنوان مدیر فنی شرکت که دارای شرایط قانونی باشد باید برند غذایی هم داشته باشند.
کار یک مسئول فنی در شرکتهای مواد غذایی، کنترل و نظارت بر تولید مواد غذایی است
و به همین منظور وی باید تحصیلات مرتبط با موضوع تولید را در حداقل پایه کارشناسی داشته باشد.
این فرد باید با تایید سازمان غذا و دارو منتصب شده باشد و پروانه مسئولیت فنی را هم اخذ کرده باشد.
نام تجاری یا برند چیست؟
نام تجاری یا برند ترکیبی از نام، سمبل، نشانه، طرح، شعار، علامت یا ترکیبی از آنهاست که موجب شناسایی محصول، تمایز آن از سایر محصولات و انتقال یک مفهوم یا احساس به مخاطب می شود.به موجب تبصره ۱ قانون ثبت علایم تجاری و اختراعات مصوب اول تیرماه ۱۳۱۰ ثبت علامت در ایران اختیاری است مگر در مواردی که دولت آن را الزامی قرار دهد ولی ماده ۲ اضافه می کند که «حق استعمال انحصاری علامت تجاری فقط برای کسی شناخته خواهد شد که علامت خود را به ثبت رسانیده باشد.». در واقع داشتن علامت تجاری اختیاری است مگر در مواردی که دولت آن را الزامی قرار دهد. ثبت
علامت تجاری اجباری نیست اما ثبت، باعث تامین حمایت از آن خواهد شد. به عبارت دیگر و اگر بنا باشد از منظر حقوقی به آن نگاه کنیم، ثبت علائم تجاری مطابق قانون و آیین نامه آن اجباری نیست. یعنی اگر کسی علامتی برای کالای خود انتخاب کرد و استعمال نمود و آن را به ثبت نرسانید وی را الزام نمی کنند.
همان‌طور که ذکر کردیم ثبت برند تجاری برای بعضی از موارد مطابق با قانون الزامی است. این موارد عبارتند از:
داروهای اختصاصی ( اسپسالیته ) مورد استعمال طبی یا بیطاری که با نسخه پرشک یا بدون آن مصرف می شود
طبق تبصره ماده ۵ آیین نامه داروهای اختصاصی ( اسپسیالیته ) عبارتست از تمام اجناس دارویی یا طبی که برای استعمال داخلی یا خارجی انسان یا حیوانات اهلی به کار می رود و نام و ترکیب و تعریف آن ها غیر از چیزی است که اسم معمولی این اجناس در کوکس ها یا در اصطلاحات دارویی به تصدیق وزارت بهداری باشد یا فرمول حقیقی آن در روی برچسب نوشته نشده باشد و در بسته یا پاکت یا جعبه یا بطری به فروش برسد.
مواد غذایی که در لفاف و یا ظروف و به اسم مشخصی باشند مانند کنسرو مواد غذایی، آردهای مخصوص ، چای های مختلف ، کاکائو ، شکلات ، آب نبات ، پنیر ، شیر ، مربا ، ترشی ، کره و روغن های مختلف و غیره.
آب های معدنی یا گازدار، شربی ، آب های میوه و انواع نوشابه ها که در تحت اسم و ظروف مشخصی به معرض فروش گذارده می شود.
لوازم آرایش و وجاهت که برای استعمال مستقیم بر روی بدن انسان به کار می رود. مانند صابون، خمیر ، محلول ، عطریات و ادوکلن و غیره.
موارد فوق الذکر چه در داخل ایران تولید شده باشند چه خارج از آن، باید تحت برند ثبت شده مشخصی که بر روی برچسب محصول وجود دارد در معرض فروش قرار گیرد و همچنین باید ثبت علامت صنعتی یا تجاری آن انجام شده باشد و نکات زیر روی بستهبندی آنها ذکر شوند:
الف) اسم تجاری و نشانی سازنده جنس با قید کشور مبدا
ب) شماره ثبت در ایران
ج) شماره و تاریخ مجوز وزارت بهداشت برای تولید یا فروش اجناس
لازم به توضیح است، کلیه کسانی که در ایران دارای موسسات تجاری یا صنعتی یا فلاحتی هستند اعم از اتباع داخله یا خارجه می توانند در ایران علامت تجاری اختیار نموده و آن را به ثبت برسانند ولی ثبت علامت موسسات خارج از ایران منوط به این است که مملکتی که موسسه آن ها در آن جا واقع شده به موجب عهدنامه یا قوانین داخلی خود از علایم تجاری ایران حمایت کند. یعنی شرط قبولی تقاضای ثبت از طرف اتباع خارجی معامله متقابله است و کشور متبوع متقاضی ثبت نیر باید ثبت علایم متعلق به اتباع ایران را قبول کند.
ثبت علایم تجاری و اختراعات در اداره ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی در تهران که یکی از ادارات ثبت است انجام می گیرد. ماده ۶ قانون ثبت علایم تجاری اداره ثبت علایم را شعبه مخصوصی از دفتر دادگاه شهرستان تهران می شمارد و به این ترتیب اداره ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی قادر است تصمیماتی راجع به قبول یا رد علایم به عنوان شعبه دادگاه شهرستان اتخاذ کند.
از آنجایی که ثبت برند مواد غذایی به طور مستقیم با در نظر گرفتن سلامت مردم سرو کار دارد، محصولات غذایی حتماً باید از نظر بهداشتی تایید شوند و این تاییدیه را معمولاً وزارت بهداشت معاونت غذا و دارو صادر می کند. البته ممکن است مواد غذایی جز محصولات کشاوزی باشند که در این صورت از جهاد کشاورزی نیز می توان این تاییدیه را گرفت مانند ثبت برند حبوبات ، خشکبار ، پسته، زعفران، ثبت برند چای یا برنج . به علاوه تولیدکنندگان مواد پروتئینی و محصولات گوشتی نیز باید جهت ثبت برند از سازمان دامپروی کشور اخذ مجوز یا موافقت اصولی انجام دهند. به طور کلی ، چنانچه بخواهید برای ثبت هر نوع برندی اقدام کنید نیاز به مجوز از ارگان های مرتبط دارید و برای مواد غذایی نیز این مورد باید رعایت شود و بدون جواز ثبت برند مواد غذایی انجام نمی شود.
چگونگی ثبت برند مواد غذایی
روند ثبت برند مواد غذایی در طبقه شغلی ۳۵ انجام می شود. پیش از ثبت برند مواد غذایی جدید، باید در این طبقه استعلام صورت بگیرد تا مشخص شود که آیا پیش از این این برند یا برند مشابه آن را ثبت کرده است یا خیر. اگر پاسخ منفی بود، متقاضی می‌تواند برای ثبت برند مواد غذایی جدید جدید اقدام کند. در صورتی که برند مشابه قبلاً ثبت شده باشد، وی باید نام تجاری را انتخاب کند. برند مواد غذایی می تواند به شکل یک اسم یا به شکل و فرم خاص یا با علامت تجاری مواد غذایی ثبت شود. در هر صورت برای ثبت نام تجاری مواد غذایی یا ثبت لوگوی مواد غذایی باید نمونه ای از برند حتماً مورد استعلام قرار گرفته و برای اداره مالکیت فرستاده شود . پس از ۳۵ تا ۴۰ روز کاری در صورت تایید اولیه برند ، آن برند یا ثبت علامت تجاری مواد غذایی نزد اداره مالکیت تضمین شده و محفوظ باقی می‌ماند و بعد از آن لازم است که سایر مراحل طی شود.
نحوه ثبت برند مواد غذایی
ثبت برند مواد غذایی یکی از الزامات قانونی و حقوقی در عرصه صنعت مواد غذایی است. در واقع شرکت هایی که در اساسنامه خود موضوع تولید و توزیع و یا خدمات مرتبط با مواد غذایی را انتخاب کرده اند نه تنها باید از سازمان غذا و دارو مجوز فعالیت دریافت نمایند تا فعالیت آنها رسمی و قانونی باشد بلکه در هنگام فعالیت نیز باید برند و یا علامت تجاری مشخص و ثبت شده داشته باشند. تولید مواد غذایی و فروش و پخش مواد غذایی صنعتی پر درآمد و همیشگی بوده و هست و به دلیل تقاضای بالا جهت خرید محصولات غذایی تعداد تولیدکنندگان و عرضه کنندگان محصولات غذایی بیشتر از هر صنعت دیگری می باشد، از این رو تقاضا برای ثبت علامت تجاری مواد غذایی در طبقات مختلف زیاد بوده و تعداد علامات تجاری ثبت شده در این صنعت به دلیل تراکم محصول بالا بسیار زیاد و بعضا ثبت علامت تجاری یا برند مواد غذایی برای بعضی از متقاضیان کار بسیار سختی می باشد. از ابتدایی ترین و ضروری ترین نیاز انسان ها مواد غذایی است و همین امر موجب شده که بازار مربوط به مواد غذایی پر رونق تر و فعال تر از سایر نیاز ها باشد.
به منظور سهولت در انتخاب علامت تجاری متناسب با مواد غذایی مختلف، این مواد به دسته‌بندی‌های مشخص تقسیم شده‌اند. جهت ثبت برند مواد غذایی ابتدا باید بدانید که مواد غذایی به چه دسته‌هایی تقسیم می شوند:
- شیر و لبنیات
- گوشت و حبوبات
- گروه میوه ها و سبزیجات
- گروه نان غلات
سبزیجات، میوه ها، غلات کامل (سبوس دار)، حبوبات (نخود فرنگی و لوبیای خشک)، محصولات لبنی کم چرب، مواد غذایی دریایی، آجیل ها و مغز ها، شیرین کننده های طبیعی، گوشت قرمز بدون چربی و گوشت طیور، نوشیدنی های سالم.
مدارک لازم برای ثبت برند مواد غذایی
شرکت های ثبت شده مواد غذایی باید برای ثبت برند مواد غذایی خود ابتدا پروانه تاسیس را دریافت نموده باشند. پروانه تاسیس سندی است که پس از ثبت شرکت مواد غذایی و صدور پروانه بهره برداری شرکت توسط معاونت غذا و دارو دانشگاه صادر شده باشد. همچنین دارای مسئول فنی با شرایط فوق الذکر باشند . در غیر اینصورت نمی توانند برای ثبت برند اقدام کنند.اما مدارک لازم برای ثبت برند مواد غذایی به تفکیک اشخاص حقیقی و حقوقی متناسب با زیر می باشد:
- یک نسخه کپی از آگهی تاسیس، هر نوع تغییرات مانند تغییر نام، آدرس و تغییر مدیر عامل و همچنین آگهی روزنامه رسمی درباره تاسیس به همراه درج تغییرات
- یک نسخه کپی از مجوز های شرکت شامل پروانه بهره برداری و جواز تاسیس
- کپی کارت بازرگانی به نام شرکت یا مدیر عامل شرکت
- کپی شناسنامه و کارت ملی مدیر عامل شرکت
- ارائه یک نمونه از علامت تجاری مورد تقاضاد در ابعاد ۱۰*۱۰
- مهر شرکت
- وکالتنامه وکیل در صورتیکه وکیل فرایند ثبت برند را دنبال کند
- کپی شناسنامه و کارت ملی متقاضی
- کپی جواز کسب و یا هرگونه مجوز فعالیت
- کپی کارت بازرگانی به نام متقاضی
- یک نمونه از علامت تجاری مورد درخواست در ابعاد ۱۰*۱۰
- وکالتنامه وکیل در صورتیکه وکیل فرایند ثبت برند را دنبال کند.
مراحل ثبت برند مواد غذایی
همانگونه که قبلا گفته شد برای ثبت برند مواد غذایی الزاما باید شرکت ها اقدام نمایند. یعنی شناسایی تولید کننده مواد غذایی در بازار توسط بازرسان بهداشت ضرورت دارد چون موضوع سلامت عمومی در میان است و تنها با احراز شرایط مربوطه و شناخته شده بودن تولید کننده مواد غذایی امکان ثبت برند یا علامت تجاری مواد غذایی وجود خواهد داشت. به همین دلیل علاقمندان به فعالیت در حوزه مواد غذایی باید پس از کسب مجوزهای لازم و ثبت شرکت خود قبل از آغاز هر گونه تبلیغات و بازاریابی محصولات با استفاده از نشان تجاری، باید آن را به ثبت برسانند. بنابراین اولین قدم برای ثبت علامت تجاری مواد غذایی داشتن یک طرح منحصر به فرد و با طراحی مختص تولید کننده مواد غذایی می باشد. طرحی که نه تنها توانایی ایجاد تمایز بین محصولات و خدمات شرکت را داشته باشد بلکه تابع قوانین تجاری جمهوری اسلامی ایران، آئین نامه های اداره ثبت مالکیت معنوی به عنوان متولی ثبت برند در ایران و همچنین مقررات و دستورالعمل های سازمان جهانی ثبت برند WIPO باشد.بعضی از شرایط لازم برای یک برند مواد غذایی قابل قبول به این صورت هستند: عدم کپی برداری و یا استفاده از ترکیبات موازی با سایر برند ها، عدم استفاده از علائم فریبنده ، داشتن قابلیت معرفی محصول، عدم استفاده از برخی از حروف و نشانه ها و بسیاری از مواردی دیگر که باید در طرح برند در نظر گرفته شود.
طرحی که مورد تایید باشد باید توسط شخص متقاضی، نماینده قانونی او یا وکیل حقوقی شرکت در سایت اداره مالکیت معنوی، ثبت شده و در ادامه درخواست ثبت برند مواد غذایی ارائه شود. این درخواست نیازمند ارائه مدارک لازم می باشد که یکی از این مدارک اظهارنامه ثبت برند مواد غذایی است که باید به خوبی تنظیم شود. مدارک باید در سایت بارگذاری شوند تا کارشناسان اداره مالکیت معنوی آنها را بررسی و ایراد نظر کنند.
طرح هایی که تایید می شوند باید در خود اداره مالکیت معنوی تشکیل پرونده داده شود. این اداره در تهران قرار دارد و شعبه دیگری ندارد. سپس باید هزینه ثبت برند مواد غذایی پرداخت شود و مراحل ثبت در خود اداره به پایان برسد. آگهی اول و دوم برند با هزینه متقاضی در اداره مالکیت معنوی تهیه می شود و در روزنامه رسمی و یک روزنامه کثیرالانتشار چاپ خواهد شد که باید اصل این روزنامه ها نگهداری شود.
پس از طی این مراحل گواهینامه ثبت برند مواد غذایی به نام فردی که برای اولین بار این برند را تقاضا داده صادر می شود. در صورتیکه کسی به ثبت این برند اعتراض داشته باشد می‌تواند مراتب اعتراض و شکایت خود را در زمان انتشار آگهی این برند اعلام نماید. البته پس از گذشت این زمان و با داشتن وکیل و طرح ادعا با مدارک لازم نیز می توان برای ابطال حق ثبت اقدام کرد.
برند های مواد غذایی بهتر است با دیدگاه تجارت جهانی به ثبت برسند. مواد غذایی بیشترین برند را در ایران و جهان به ثبت می رسانند و بازار بهتری نسبت به همه انواع تولیدات دیگر دارند و شرایط صادراتی آنها راحت تر است. به همین دلیل شرکت ها پس از کسب توفیقاتی غالبا به دنبال انجام صادرات و واردات و یا ثبت برند خود در کشور های دیگر هستند. به همین دلیل داشتن نماد های لاتین در برند هم پیشنهاد می شود. اگر مایلید طرحی را ثبت کنید که در آن علائم لاتین وجود داد باید در مدارک خود کارت بازرگانی را هم اضافه کنید. اگر هم خواهان ثبت برند خود در سایر کشور ها هستید بهتر است از ابتدا روند ثبت بین المللی برند مواد غذایی را با پرداخت هزینه یک باره آغاز کنید. ثبت برند به صورت بین المللی با استفاده از قوانین بین المللی مندرج در توافقنامه مادرید و در شرکت ثبت جهانی برند
WIPO انجام می شود. برای این کار ابتدا شما الزاما باید برند را در داخل کشور خود و بر اساس قوانین ثبت مالکیت معنوی ایران به ثبت رسانده باشید و سپس با ارسال تقاضانامه ای برند خود را بصورت جهانی به ثبت برسانید.
با ثبت برند مواد غذایی بصورت لاتین و بین المللی شهرت و اعتبار برندتان هم افزایش خواهد یافت. برند ها شناسه محصولات شما هستند و در صورت موفقیت در معرفی برند خود فروش و رشد بیشتری را در شرکت به دست خواهید آورد که این کار با استفاده از طرحی قوی و همه جانبه از برند ممکن است.
