برند چیست و از کجا میتوانیم یک برند خوب تهیه کنیم؟
در دنیای امروز، برندسازی یا برندینگ به یکی از مهم‌ترین جوانب استراتژی کسب‌وکار تبدیل شده است. بااینحال، مفهوم برندسازی هنوز برای بسیاری از مدیران و صاحبان کسب‌وکار به‌طور کامل روشن نیست. برخی از آنها برندسازی را صرفا به معنای تبلیغات می‌دانند، اما بسیاری دیگر از آن به‌عنوان یک دانش تکمیلی یاد می‌کنند که می‌تواند جدا از تجارت اصلی مدیریت محصول در نظر گرفته شود.
ارزش برند چیست و چگونه تعیین می‌شود؟
استراتژی‌های بازاریابی با گزاره‌ی ارزش آغاز می‌شوند. گزاره‌ی ارزش، همان ارزشی است که شرکت درک کرده است و می‌خواهد آن را در محصولش ایجاد کند. دانش عمومی در کسب‌وکار، معمولا ارزش اندازه‌گیری‌شده‌ی محصول توسط شرکت را با ارزش تجربه‌شده‌ی محصول توسط مشتری یکسان در نظر می‌گیرد. به این معنی که اگر شرکت محصول بهتری تولید کند، مشتری نیز آن را محصول بهتری در نظر خواهد گرفت. اما دانش بازاریابی با این موضوع مخالف است. آنچه بازاریابی بر آن تأکید می‌کند این است که ارزش مشتری یک واقعیت منطقی نیست، بلکه کاملا حسی و ادراکی است. ارزش از طریق درک ذهنی مشتریان شکل می‌گیرد و اغلب با آنچه شرکت به‌عنوان کیفیت محصول در نظر دارد، متفاوت است. برند، محصولِ چیزی است که هر روز در زندگی اجتماعی تجربه می‌شود و ارزش تولید می‌کند. برندسازی به تمام فعالیت‌هایی اشاره دارد که ادراک مشتری را شکل می‌دهند.فرهنگ برند چیست
یک محصول جدید را در نظر بگیرید که به‌تازگی توسط یک شرکت معرفی شده است. فرض کنید این محصول نام، لوگو و حتی سایر ویژگی‌های طراحی‌شده‌ی منحصربه‌فرد یک محصول را دارد (همه‌ی چیزهایی که ما به‌عنوان «برند» از آنها یاد می‌کنیم). اما هنوز برند این محصول وجود ندارد. اسامی، لوگوها و طراحی‌ها نشانگرهای فیزیکی یک برند هستند. اما آنچه برند را می‌سازد، تاریخچه‌ی محصول است.برندهای مشهور را در نظر بگیرید. همه‌ی آنها نشانگر دارند: یک اسم (مانند مک‌دونالد یا IBM)، یک لوگو (مانند لوگوی نایکی)، یک ویژگی طراحی‌شده‌ی متمایز (مانند صدای موتور هارلی) یا هر عنصر طراحی‌شده‌‌ای که به‌طور منحصربه‌فردی به محصول ارتباط دارد. اما آنچه از این محصولات یک برند ساخته است، تاریخچه‌ای است که آنها با تجربیات مشتریان، آگهی‌های تبلیغاتی، فیلم‌ها و رویدادهای ورزشی تبلیغ‌کننده‌ی برند، مجلات و روزنامه‌هایی که ارزیابی برند را انجام می‌دهند، به محصول اضافه کرده‌اند. همه‌ی این عوامل با گذشت زمان فرهنگ برند را تشکیل می‌دهند. بیایید بررسی کنیم که این موضوع چگونه اتفاق می‌افتد.
مؤلفه‌‌های تشکیل‌دهنده‌ی فرهنگ برند
۱. شرکت‌ها
شرکت، فرهنگ برند را از طریق تمام فعالیت‌هایی که مشتریان با آنها در ارتباط هستند، شکل میدهد. تمام عناصر آمیخته بازاریابی (محصول، ارتباطات، کانال‌ها و سیاست‌های قیمت گذاری) می‌توانند به‌طور بالقوه درباره‌ی محصول توضیح بدهند.۲. فرهنگ عمومی
محصولات بخش مهمی از دنیای ما هستند. آنها به‌طور گسترده در فیلم‌ها، تلویزیون، کتاب‌ها، مجلات، اینترنت و به‌طورکلی همه‌ی رسانه‌های عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این رسانه‌ها با نمایاندن برندها می‌توانند تأثیر مهمی روی آنها داشته باشند. به‌عنوان مثال می‌توان از نوشابه‌ی پپسی که تقریبا در تمام فیلم‌های وسترن قدیمی استفاده می‌شد یا اسمارتیزهای معروف شرکت «Reese’s Pieces» در فیلم E.T. یاد کرد. تقریبا به‌مدت یک قرن، شرکت‌ها به‌دنبال تبلیغ برند‌شان در رسانه‌ها بوده‌اند.۳. مشتریان
مشتریان از طریق مصرف محصول به ایجاد فرهنگ برند کمک می‌کنند. آنها با محصول ارتباط برقرار می‌کنند، درباره‌ی محصول و نوع مصرف آن با دیگران صحبت می‌کنند و تجربیات خود را با دوستان‌‌شان در میان می‌گذارند.۴. تأثیرگذاران
در بسیاری از موارد، نظرات افرادی غیر از مشتریان نیز بر فرهنگ برند تأثیرگذار است. به مجلات بازرگانی نگاهی بیندازید؛ بسیاری از خبرنگاران و کارشناسان و حتی صاحبان خرده فروشی ها نیز در هنگام کار یا اوقات فراغت‌شان نظراتی را درباره‌ی برخی برندها ارائه می‌کنند. البته چهار مؤلفه‌ی تشکیل‌دهنده‌ی فرهنگ برند به‌طور پیچیده‌ای با یکدیگر در ارتباط هستند. مشتریان تبلیغات تلویزیونی را تماشا می‌کنند و به افراد تأثیرگذار گوش می‌دهند، رسانه‌ها بر نحوه‌ی استفاده‌ی مشتریان از محصولات نظارت می‌کنند و این موضوع را در چگونگی نمایش محصول در برنامه‌هایشان مدنظر قرار می‌دهند. در واقع، کمیّت و پیچیدگی این تعاملات با یکدیگر به این معناست که جداسازی تأثیر هریک از این چهار مؤلفه از دیگری، کار دشواری است.داستان‌ها، تصاویر و انجمن‌ها
عناصر فرهنگی منتشرشده توسط این مؤلفه‌ها به سه شکل ظهور می‌کنند:- داستان‌ها؛
- تصویرها؛
- انجمن‌ها.
پس از ظهور این داستان‌ها در زندگی روزمره‌ی ما، درنهایت آداب‌ورسوم شکل می‌گیرد و داستان معمولی برند، به‌عنوان یک توافق عمومی در جامعه ظاهر می‌شود. در اینجا، برند به‌عنوان یک محصول فرهنگی ایجاد شده است. بازاریابان اغلب فکر می‌کنند برندسازی ادراک مصرف‌کننده در سطح فردی است. اما آنچه برندسازی را تا این حد قدرتمند می‌سازد، ماهیت جمعی این ادراکات است. زیرا اکنون داستان‌ها، تصاویر و انجمن‌ها به آداب‌ورسوم جمعی تبدیل شده‌اند و از آنجا که در تعاملات روزمره با آنها به‌عنوان یک «واقعیت» رفتار می‌شود، به‌طور مداوم تقویت می‌شوند. بنابراین، برندسازی باید به‌عنوان ادراک مصرف‌کننده در سطح جمعی در نظر گرفته شود.
مراحل ثبت برند در ۷ گام ساده
گام اول) دریافت مشاوره حرفه‌ای و رایگان
اولین اقدام لازم برای ثبت برند تجاری دریافت مشاوره کاملاً تخصصی و رایگان با کارشناسان باتجربه موسسه حقوقی مشهور در ارتباط با مسائلی نظیر: مراحل ثبت برند و مدارک مورد نیاز آن، مدّت زمانی که حدوداً به طول می‌انجامد تا برند شما به ثبت برسد، هزینه ثبت برند و ثبت علامت تجاری ،انتخاب برند یا لوگو که یک واژه مناسب، شکل و تصویر زیبا و یا ترکیبی از هر دو است و باید این موارد را به گونه‌ای انتخاب نمایید که برند شما به راحتی در اذهان مخاطبان ماندگار شود و معرف کالا یا خدمتی باشد که ارائه می‌نمایید، همچنین شما می‌توانید پس از آنکه برند مورد نظر خود را در ایران به ثبت رساندید، آن را در کشورهای خارجی تحت عنوان برند مادرید (WIPO) نیز به ثبت برسانید.در همین رابطه می‌توانید از تخصص کارشناسان خبره موسسه حقوقی مشهور بهره‌مند شوید.
گام دوم) استعلام برند قبل از ثبت
ابتدا استعلام نمایید عین یا شبیه برندی که قصد ثبت آن را دارید قبلاً در همان طبقه ثبت شده است یا خیر.در صورت وجود مشابهت بین برند مورد نظر شما و برندی که قبلاً در همان طبقه ثبت شده است، تقاضای شما رد خواهد شد.
برندی که تقاضای آن یکبار از سوی کارشناسان اداره مالکیت معنوی رد شود، برای دفعات بعدی شانس بسیار کمی برای ثبت شدن دارد و اصطلاحاً سابقه چنین برندی خراب می‌شود.
ما به شما اکیداً توصیه می‌نماییم که این مرحله از مراحل ثبت برند را کاملاً جدی بگیرید!
قبل از شروع هر اقدامی ابتدا برند مورد نظر خود را استعلام نمایید تا از درصد موفقیت ثبت شدن آن اطلاع پیدا کنید.
به همین وسیله می‌توانید از هدر رفتن هزینه و زمان خود جلوگیری نمایید.
برای استعلام برند بصورت کاملاً رایگان، فوری و آنلاین و در هر زمانی از شبانه روز می‌توانید از طریق کلیک بر روی آیکون زیر، وارد مرحله مربوطه شوید و بدون نیاز به داشتن تجربه و دانشی خاص، برند مورد تقاضای خود را در طبقه مورد نظرتان استعلام نمایید و چنانچه «عین و یا شبیه» برند مورد نظرتان قبلاً برندی ثبت نشده بود، آنگاه با خیالی آسوده مراحل ثبت برند را آغاز نمایید.
گام سوم) تهیه مدارک لازم
سومین گام از مراحل ثبت برند فراهم نمودن مدارک مورد نیاز آن است که در ادامه همین مقاله مدارک ثبت برند و علامت تجاری را بصورت مفصل و کامل شرح داده‌ایم.گام چهارم) ثبت نام در سامانه مرکز مالکیت معنوی و سپس اخذ گواهی امضاء از دفترخانه اسناد رسمی
در این مرحله باید به سایت مرکز مالکیت معنوی ثبت نام کنید و اکانت کاربری خود را ساخته و آن را تایید نمایید.راه تایید اکانت کاربری این است که با برگه‌ای که خود سامانه پس از ثبت نام در اختیار شما قرار میدهد به یکی از دفاتر اسناد رسمی در سراسر ایران مراجعه و اقدام به اخذ گواهی امضاء نمایید.پس از اخذ گواهی امضاء، باید اطلاعات مربوط به این گواهی امضاء را در سامانه مرکز مالکیت معنوی وارد کنید تا اکانت کاربری شما تایید شود و بتوانید اظهارنامه برند خود را تنظیم و ثبت کنید.
گام پنجم) تنظیم صحیح و ثبت اظهارنامه برند
در گام بعدی باید با ورود به سایت مرکز مالکیت معنوی وارد قسمت ثبت اظهارنامه علامت تجاری شوید.سپس اقدام به تکمیل اظهارنامه ثبت علامت تجاری خود نمایید و مدارکی همچون کپی شناسنامه و کارت ملی متقاضی یا متقاضیان، مجوز فعالیت، کارت بازرگانی (اگر قصد ثبت برند لاتین را دارید) و همچنین نمونه برند خود با اندازه ۶ × ۶ سانتیمتر را در سامانه فوق بارگذاری نمایید.
پس از طی نمودن و تکمیل مراحل مورد نیاز برای ثبت اظهارنامه علامت تجاری و پرداخت هزینه مربوطه، در سامانه برای شما برگه‌ای نمایش داده می‌شود که باید آن را پرینت نموده و با مراجعه به یکی از دفاتر اسناد رسمی اقدام به تایید اطلاعات وارد شده در سامانه نموده و از دفترخانه مذکور گواهی امضاء و فرم تایید اطلاعات کاربری دریافت کنید.
سپس باید با وارد کردن اطلاعات این فرم در سامانه، نام کاربری و رمز عبور دریافت نمایید که جهت پیگیری‌های بعدی و اطلاع از نوبت شما در صف هر کدام از کارشناسان و اقدامات بعدی باید از طریق همین نام کاربری و رمز عبور اقدام کنید.
گام ششم) بررسی اظهارنامه برند توسط کارشناسان اداره علامت
پس از آنکه اظهارنامه ثبت علامت تجاری شما توسط هر سه کارشناس و رئیس اداره علائم تجاری بررسی و فاقد نقص اعلام و مورد تایید قرار گرفت، برای شما پیامکی ارسال می گردد که ثبت علامت تجاری مورد تقاضای شما از سوی اداره علائم تجاری بلامانع تشخیص داده شده است.پس از تشکیل پرونده فیزیکی علامت تجاری، از طرف اداره مالکیت موضوع تقاضای ثبت علامت تجاری شما به روزنامه رسمی ارسال می‌گردد.
در این زمان برای شما امکان واریز هزینه روزنامه رسمی نوبت اول که به آگهی تقاضای علامت تجاری موسوم است فراهم می‌شود.
سپس باید اقدام به واریز هزینه مربوطه نمایید که پس از سپری شدن حدوداً یک هفته، روزنامه چاپ و به آدرس شما ارسال می‌شود.
مطابق با قانون، از تاریخ انتشار روزنامه رسمی مرحله اول برای اشخاص ثالث ۳۰ روز فرصت وجود دارد که اگر ثبت علامت تقاضا شده را مغایر با حقوق قانونی خود می‌دانند نسبت به ثبت آن رسماً اعتراض نمایند.
اگر در این فرصت ۳۰ روزه اعتراضی به اداره مالکیت ارسال نشود، امکان پرداخت هزینه روزنامه رسمی نوبت دوم فراهم می‌گردد.
با پرداخت این هزینه حدوداً یک هفته زمان میبرد تا روزنامه نوبت دوم چاپ و به آدرس شما ارسال شود. همچنین پرداخت هزینه حق الثبت اقدامی تکمیلی است که باید در این زمان انجام دهید.
گام هفتم) یک نوبت مراجعه به اداره علامت و دریافت سند ۱۰ ساله برند
آخرین گام از مراحل ثبت برند آن است که با در دست داشتن مدارکی مانند یک نسخه از هر دو روزنامه رسمی نوبت اول و دوم، یک نسخه از اظهارنامه علامت تجاری و ۱۰ نمونه از برند در ابعاد ۶*۶ به اداره مالکیت معنوی مراجعه نمایید و ضمن ارائه رسید، سند برند خود را تحویل بگیرید.نکته مهم: پس از تایید کارشناسان و رئیس اداره علائم تجاری و اعلام بلامانع بودن ثبت علامت تجاری مورد تقاضا، برای پرداخت هزینه روزنامه رسمی نوبت اول صرفاً ۳۰ روز فرصت دارید و اگر این فرصت ۳۰ روزه را از دست بدهید، ثبت برند مورد نظر شما کان لم یکن تلقی خواهد شد.
نکته مهم: اگر پروسه و مراحل ثبت برند تجاری شما توسط موسسات ثبتی انجام می‌گیرد، هیچ نیازی به مراجعه حضوری شما به اداره مالکیت معنوی وجود ندارد و مواردی نظیر مراجعه به این اداره، تشکیل پرونده فیزیکی، پرداخت هزینه روزنامه رسمی نوبت اول و دوم، پرداخت هزینه حق الثبت، مراجعه مجدد به اداره مالکیت، دریافت سند برند و تحویل آن به شما همگی جزء خدماتی است که باید توسط موسسه‌ای که با شما قرارداد بسته است انجام شود.
برندها و مزیت رقابتی
برندسازی یک ابزار بالقوه‌ی قوی برای ایجاد مزیت رقابتی است. سه دلیل مهم برای توضیح این امر وجود دارد:- فرهنگ برند «چسبنده» است. مردم معمولا به‌سختی برندی را که براساس دانایی عمومی پذیرفته‌اند، رها می‌کنند. آنها تمایل دارند بی‌چون‌وچرا به برندی که انتخاب کرده‌اند وفادار بمانند. این وفاداری به برند تا زمانی پابرجاست که مشتریان تجربه‌هایی از محصول داشته باشند یا با داستان‌هایی از آن برند مواجه شوند که عمیقا با آداب‌ورسوم پذیرفته‌شده در تضاد باشد. در غیر این صورت همچنان به استفاده از آن برند ادامه خواهند داد.
- تحقیقات روان‌شناختی نشان می‌دهند که مردم معمولا از نظریه‌ی صرفه‌جویی شناختی (cognitive miser) پیروی می‌کنند. یعنی هنگامی که به دلایلی از یک برند راضی هستند و آن برند نیازهایشان را برطرف می‌کند، دیگر علاقه‌ای ندارند باز هم به‌دنبال اطلاعات جدید یا بررسی برند دیگری بروند. بنابراین همچنان به استفاده از آن ادامه می‌دهند.
- براساس تحقیقات جامعه‌شناختی، فرهنگ برند توسط تعداد زیادی از مردم پخش می‌شود و به صورت‌های مختلف (از طریق صحبت، تجربه‌ی محصول، آگهی تبلیغاتی و مانند آنها) بیان می‌شود. بنابراین فرد معمولا به‌سختی می‌تواند دانایی عمومی درباره‌ی فرهنگ یک برند را کنار بگذارد و به‌جای آن برند دیگری را جایگزین کند. البته همان‌طور که فرهنگ برند به‌طور جمعی شکل می‌گیرد، به همان شکل جمعی نیز منسوخ می‌شود. نفوذ و تأثیر این شبکه‌ی عظیم، برند را فقط تا زمانی حفظ می‌کند که یک توده‌ی مهم از مشتریان و تأثیرگذاران برای تغییر این برند به یکدیگر ملحق شوند. این تغییر هنگامی رخ میدهد که برند دیگر نتواند رضایت مشتریان خود را جلب کند.
اجزای تشکیل‌دهنده‌ی ارزش برند چیست
فرهنگ برند می‌تواند به میزان زیادی ارزش مشتری را افزایش بدهد. ارزش یک برند را می‌توان به‌عنوان تفاوت بین محصول دارای فرهنگ و همان محصول با همان ویژگی‌های فیزیکی اما بدون فرهنگ در نظر گرفت (از نظر اینکه مصرف‌کننده کدام‌یک از این دو را ترجیح میدهد). این تفاوت را می‌توان به چهار بُعد مجزا تقسیم کرد که در مجموع ارزش افزوده‌ی برند را تشکیل می‌دهند.۱. ارزش خوشنامی: فرهنگ برند کیفیت درک‌شده‌ی محصول را شکل میدهد
هر برند ویژگی‌های ملموسی دارد که اهداف موردنیاز مصرف‌کننده را ارائه می‌دهند. مثلا پروازهای فلان شرکت هواپیمایی به‌موقع انجام می‌شود، فلان محصول پارچه را به‌راحتی تمیز می‌کند، ابزار فلان برند محکم هستند و به‌راحتی نمی‌شکنند. اما چه چیزی سبب می‌شود که مردم یک برند را به دیگری ترجیح بدهند؟مشتریان هنگام خرید محصولات، به‌ویژه محصولاتی که قبل از مصرف نمی‌توانند کیفیت آنها را ارزیابی کنند، در معرض ریسک قرار دارند. گاهی‌اوقات این ریسک بسیار بزرگ است. به‌عنوان مثال، خرید اتومبیل برای یک مشتری یا خرید یک نرم‌افزار ضروری برای کسب‌وکار با ریسک بسیار زیادی همراه است. بنابراین مشتریان معمولا ترجیح می‌دهند برای کاهش این ریسک هزینه کنند. به همین دلیل به‌دنبال برندهای خوشنام می‌روند. برند خوشنام، به مشتریان اطمینان میدهد که این محصول قابل اطمینان است و کیفیتی را که مدنظر دارند، در اختیارشان می‌گذارد.
۲. ارزش روابط: فرهنگ برند ادراکات روابط را شکل میدهد
شرکت تولیدکننده‌ی یک محصول در صورتی می‌تواند قابل اعتماد باشد که پس از فروش محصول یا ارائه‌ی خدمات، همچنان به رابطه‌ی خود با مشتری ادامه بدهد. بسیاری از محصولات و خدمات (به‌ویژه در B2B) به‌گونه‌ای هستند که پس از ارائه‌ی آنها نمی‌توان به‌طور کامل نیازهای مشتری و موارد احتمالی در آینده را پیش‌بینی کرد. بنابراین شرکت یا برند باید بتواند در آینده پاسخگوی این موارد باشد. تحقیقات اقتصادی و جامعه‌شناسی نشان داده‌اند که ارزش محصول هنگامی بالاتر خواهد بود که شرکت، خدمات پس از فروش خوبی ارائه کند.۳. ارزش تجربی: فرهنگ برند تجربیات مصرف‌کنندگان را شکل میدهد
از چشم‌انداز روان‌شناختی، برند به‌عنوان یک چارچوب ادراکی عمل می‌کند که مزایای خاص ارائه‌شده توسط محصول را مشخص می‌کند. این چارچوب‌سازی به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند راحت‌تر محصول موردنظرشان را انتخاب و محصولات را تجربه کنند. به‌این‌ترتیب، به‌طور قابل توجهی در وقت و هزینه‌ی مشتری برای جست‌وجوی برندها و کسب اطلاعات بیشتر صرفه‌جویی می‌شود. به همین دلیل بسیاری از شرکت‌ها معمولا تلاش می‌کنند محصولات‌شان را طوری ارائه بدهند که دربرگیرنده‌ی خدمات دلخواه مشتریان باشند. به‌عنوان مثال، برند موادشوینده‌ی «پروکتر اند گمبل»، محصولاتش را به‌نحوی طراحی کرده است که هریک از آنها فقط به رفع یک مشکل خاص (مانند حذف لکه‌های سخت) کمک کند.۴. ارزش نمادین: فرهنگ برند ارزش‌ها و هویت‌ها را بیان می‌کند
برندها همچنین به‌عنوان نمادهایی عمل می‌کنند که بیانگر ارزش‌ها و هویت‌ها هستند. از دیرباز، انسان‌ها به فرهنگ مادی خود (مانند لباس‌ها، منازل، کالاها، اماکن عمومی، نمادهای مذهبی) وابسته بوده‌اند. این فرهنگ به‌عنوان نشانه‌ای از ارزش‌ها و هویت‌های آنها عمل می‌کند. در اقتصاد بازارهای معاصر، کالاهای مصرفی این موارد را تحت عنوان فرهنگ مصرف‌کننده پوشش داده‌اند. به‌طور خاص، برندها برای بیان سبک زندگی، سیاست و انواع هویت‌های اجتماعی آرمان‌گرایانه به نمادهای قدرتمند تبدیل شده‌اند. به‌عنوان مثال، نایکی را در نظر بگیرید که چگونه به‌عنوان یک نماد قدرتمند برای دستیابی به هدف و پشتکار در دهه‌ی ۱۹۹۰ تبدیل شد. مثال دیگر، اپل است که نماد ارزش‌های سرکشی، خلاقیت و آزادی‌خواهی در اقتصاد جدید است. هنگامی که ارزش نمادین در فرهنگ برند متداول می‌شود، اغلب یک اثر هاله‌ای قدرتمند بر ابعاد دیگر ارزش برند اعمال می‌کند.ارزش‌های نمادین یک برند
ارزش‌های نمادینی که مشتریان هنگام استفاده از برندها دریافت می‌کنند عبارتند از:- ارزش‌ها و هویت‌های مطلوب؛
- تمایز اجتماعی؛
- همبستگی با دیگران.
