ارزش شرکت نایکی چیزی حدود 27 میلیارد دلار تخمین زده شده و تعداد کارکنان مجموعه عظیم نایکی در بخش‌های مختلف بیش از 45 هزار نفر است. ترکیبی از نوآوری ، سرمایه‌گذاری به‌موقع و کیفیت فوق‌العاده‌ی محصولات باعث شده نایکی برای سال‌ها بر قله‌ی علامت‌های تجاری ورزشی باقی بماند و سالیانه صدها میلیون دلار سود داشته باشد. 

شکل‌گیری شرکت نایکی

فیل نایت دونده‌ای متولد پورتلند بود که زیر نظر مربی‌اش بیل باورمن آموزش ‌دیده بود. بیل باورمن همیشه به دنبال راه‌هایی برای بهبود عملکرد دانش آموزان خود بود و در زمان‌های آزادش روی بهبود کفش‌های آن‌ها برای افزایش عملکردشان تلاش می‌کرد. او چندین طرح مختلف را امتحان کرده بود ولی هیچ کدام خیلی موفق از آب درنیامدند. در همان زمان فیل نایت به عنوان دانشجوی MBA در دانشگاه استنفورد به ادامه تحصیل مشغول بود. در آنجا بود که او به شرکت‌های ژاپنی سازنده کفش پیشنهاد داد ایده‌های او را برای رقابت با شرکت‌های آلمانی به کار ببرند اما توسط شرکت‌های ژاپنی نادیده گرفته شد. به همین دلیل تصمیم گرفت از ژاپن فقط کفش وارد کند و بفروشد. نام این کفش‌های ژاپنی  Onitsuka Tiger بود که امروزه بنام ASICS شناخته می‌شوند. نایت در آن سال‌ها کفش‌هایی که از ژاپن وارد می‌کرد را پشت وانت خود می‌گذاشت و برای فروش به میادین مسابقات دوومیدانی می‌برد. نایت یک بار فروش سهام شرکتش را به مربی پیشین‌اش یعنی باورمن پیشنهاد داد. باورمن به این کار علاقه‌ی زیادی نشان داد اما به‌جای خرید سهام شرکت شاگرد قدیمی‌اش به او پیشنهاد شراکت داد و به این ترتیب شراکت آن دو آغاز شد. شرکت Nike ابتدا به نام Blue Ribbon Sports)  BRS) در سال 1964 توسط فیل نایت و بیل باورمن تأسیس شد و در 30 می 1971 رسما به شرکت نایک بدل شد. البته ما در ایران نام این برند را نایک تلفظ می‌کنیم ولی تلفظ صحیح آن نایکی است. هرچند سرعت کسب و کار آن‌ها کند بود ولی تا سال 1965 توانستند میزان فروش را به بیست هزار دلار برسانند.  در سال 1966 نایکی اولین فروشگاه خرده‌فروشی خود را واقع در بولوار 3107 Pico در سانتا مونیکای کالیفرنیا در نزدیکی سالن زیبایی افتتاح کرد. تا سال 1971 رابطه‌ی بین نایکی و اونیتسوکا تایگر رو به اتمام بود و نایکی آماده‌ی راه‌اندازی خط تولید کفش خود با لوگوی تازه طراحی شده توسط کارولین داویدسون، یعنی Swoosh، بود. این لوگو ابتدا در سال 1971 توسط نایکی مورد استفاده قرار گرفت و در سال 1974 در دفتر پروانه‌ها و علامت‌های تجاری ایالت متحده ثبت شد.

تولید اولین کفش ورزشی

نایت و باورمن پس از سال‌ها تلاش در سال 1971، تولید اولین کفش ورزشی خود را آغاز کردند. این کفش وزن سبک‌تری نسبت به دیگر کفش‌های ورزشی داشت و در قسمت زیر کفش هم برای حرکات کششی برآمدگی‌هایی داشت. این کفش ورزشی در سال 1972 و با نام Nike Cortez به بازار عرضه شد. این کفش تبدیل به یکی از پرفروش‌ترین محصولات آن‌ها شد و تا امروز به‌عنوان یکی از طراحی‌های نمادین این شرکت باقی مانده است. نایکی بخش زیادی از موفقیت خود را مدیون همین طراحی اولیه است. 
باورمن همچنان به فکر بهبود دادن کفش‌های مخصوص دوندگی بود؛ او می‌خواست لایه‌‌های زیرین کفش را طوری طراحی کند که سبک‌تر باشند و نیازی به استفاده از میخ‌های فلزی نداشته باشند. ایده‌های باورمن درنهایت منجر به طراحی یک کفش انعطاف‌پذیر، جدید و سبک با نام Moon Shoe شد. چون ردپایی که از کف این کفش به جای می‌ماند شبیه به آثار به جا مانده از ردپای فضانوردان در سطح ماه بود آن را به این اسم نامگذاری کرد.

Nike Air Max

در سال 1978 نایکی، تکنولوژی Air خود را معرفی کرد. ایده تکنولوژی Nike Air  از ذهن یک مهندس هوافضا ریشه گرفت. فرنک رودی (Frank Rudy) با یک نظریه بنیادین وارد نایکی شد، نظریه‌ای که هیچ‌کس قبل از نایکی حاضر به باورش نشده بود؛ استفاده از هوا در زیره کفش! این تکنولوژی شامل یک توده هوای کاملاً فشرده در کیسه‌های مقاوم و در عین حال انعطاف‌پذیری می‌شد که در لایه میانی و زیر بخش‌های پاشنه و جلوی کفش قرار می‌گرفتند. این کوشن‌های بادی (Cushion)  در انواع کفش نایکی، از فشار وارده بر پا می‌کاهند و خیلی سریع پس از هر فشار یا ضربه به حالت اولیه خودشان بازمی‌گردند، بنابراین در طول زمان قابلیت ضربه‌گیری خودشان را به بهترین شکل حفظ می‌کنند. چون هوا خیلی سبک است کوشن‌های زیره کفش به سبک‌ترین وزن ممکن می‌رسند درنتیجه انرژی هدررفته به کمترین سطح و توانایی دویدن یا انجام هر حرکت ورزشی به بیشترین حد می‌رسد. از سوی دیگر هیچ سیستم کوشنی در کفش به اندازه سیستم هوا یا Air بادوام نیست. کوشن‌های فومی به مرور زمان دچار شکستگی و خردشدگی می‌شوند اما چنین اتفاقی برای هوا نمی‌افتد. تکنولوژی Nike Air  هرگز متوقف نمی‌شود بلکه هر ساله با تحولی تازه و پیشرفت جدیدی مواجه می‌شود.

محصولات نایکی

نایکی مجموعه‌ای از محصولات مختلف را به فروش می‌رساند از جمله کفش و پوشاک برای فعالیت‌های ورزشی نظیر فوتبال، بسکتبال، دو، ورزش‌های رزمی، تنیس، فوتبال آمریکایی، بازی‌های ورزشی، گلف و تمرین‌های ورزشی برای مردان، زنان و کودکان. همچنین محصولاتی برای تنیس، گلف، اسکیت‌بورد‌سواری، فوتبال، بیسبال، فوتبال آمریکایی، دوچرخه‌سواری، والیبال، کشتی، تشویق‌کنندگان، فعالیت‌های آبی، اتومبیلرانی و دیگر کاربردهای ورزشی و تفریحی. نایکی به خاطر عرضه‌ی لباس‌های مد روز شهری، در فرهنگ جوانان و هیپ‌هاپ مشهور و محبوب است. نایکی اخیراً برای تولید Nike+  با شرکت اپل همکاری کرده است، محصولی که از طریق ابزار رادیویی داخل کفش که به آیپد نانو وصل است، عملکرد دونده را پایش می‌کند. این محصول با وجود ارائه‌ی آمار مفید، مورد انتقاد پژوهشگران قرار گرفته چرا که افراد می‌توانستند با استفاده از ذرات هوشمند پنهان‌ شدنی کوچک، وسایل RFID، کاربر را از فاصله‌ی 60 پایی در شبکه‌ی حسگر بی‌سیم شناسایی کنند.

تبلیغات و بازاریابی نایکی

امروزه قسمت اعظم بودجه بازاریابی نایکی صرف حمایت از تورنمنت‌های جهانی یا صرف حمایت از ورزشکاران انفرادی مانند رونالدوی برزیلی می‌شود. نایکی از طریق قراردادهای حمایت مالی با ورزشکاران مشهور، تیم‌های حرفه‌ای و تیم‌های ورزشی کالج، محصولاتش را تبلیغ می‌کند. مایکل جردن یکی از اولین و محبوب‌ترین تبلیغ‌کنندگان این برند بود. افزایش شهرت جردن در آن سال‌ها باعث شد نایکی وارد مرحله‌ای جدید شود و فروش شرکت به‌شدت افزایش یابد. او به‌قدری محبوب بود که همکاری خودش را با نایکی ادامه داد و خط تولید کفش‌هایی با نام ایر جردن را راه‌اندازی کرد. 
چیزی که برند نایکی را از سایر رقبایش متمایز می‌کند قدرت سرمایه‌ی این برند است. این‌گونه است که ورزشکاران ممتاز دنیا همچون راجر فدرر، سرنا ویلیامز، مایکل جردن، لیونل مسی ، کوبی برایانت، ماریا شاراپووا و... برند نایکی را برگزیده و از آن حمایت می‌کنند. شعار تبلیغاتی «فقط انجامش بده» هم در موفقیت نوین نایکی بسیار مؤثر بوده است. درواقع استراتژی تجاری و بازاریابی تهاجمی نایکی اغلب با رفتار تهاجمی تیم‌های ورزشی مقایسه می‌شود. «فقط انجامش بده» تنها جمله‌ای تبلیغاتی نبوده بلکه استراتژی بازاریابی و فلسفه کاری نایکی هم بوده است.
نایکی از تمام فرصت‌های موجود در بازار برای افزایش درآمد و ارائه‌ی محصولات خود استفاده می‌کند که ازجمله‌ی آن‌ها می‌توان سرمایه گذاری در اقتصاد چین و ظهور پررنگ‌تر در تولید محصولات زنانه را نام برد.

نایکی و نوآوری، دو مفهوم جدایی‌ناپذیر

کمپانی نایکی یکسری محصول جدید از جمله یک کفش فوتبال مقاوم در برابر گل و لای با نام Anti Clog ارائه کرده است. این محصولات نایکی برای مقابله با مشکل بازی فوتبال در زمین‌های گل‌آلود مثل پر شدن کف کفش با گل و خاک مرطوب، سنگین شدن کفش و سر خوردن روی زمین گل‌آلود که انعطاف‌پذیری کشش و سرعت بازیکنان را می‌گیرد طراحی شده است. گل و لای می‌تواند تا 50 درصد به وزن کفش اضافه کند و این موضوع در عملکرد بازیکنان تأثیر جدی دارد. بر این اساس نایکی از پلیمری در کف کفش استفاده می‌کند که هنگامی که در معرض تماس با آب قرار می‌گیرد به گونه‌ایی لغزنده می‌شود و گل و لای به آن نمی‌چسبد.
  
محصول دیگر عرضه‌شده توسط نایکی به نام Nike Air VaporMax دارای دو لایه است که از Flyknit - ماده پلیمری که در پوشش درونی پاکت‌های پستی نیز بکار برده می‌شود- ساخته شده است. در محصولات مشابه قبلی از لایه کشسان برای محافظت و بهبود دوام استفاده می‌شد اما طراحی جدید به طراحان اجازه می‌دهد که از دو لایه از ترکیب هوا و Flyknit استفاده کنند که در فرم‌دهی و عملکرد بهتر کششی کفه کفش مؤثر است. این محصول نسبت به محصولات پیشین 35 درصد تنفس‌پذیرتر است. یکی دیگر از اقدامات جالب نایکی این است که به‌تازگی اقدام به طراحی سیستم نوینی کرده است و طی آن خریداران محصولات این شرکت می‌توانند با حضور در کارخانه‌ی نایکی کفش کتانی مورد علاقه‌ی خود را با توجه به نظر و سلیقه‌ای که دارند طراحی کنند و نسخه‌ی کامل و پوشیدنی آن را در حداکثر زمان 90 دقیقه تحویل بگیرند. مشتریان پس از حضور در کارخانه‌ی نایکی ابتدا مدلی خام از کفش کتانی رده‌ی Presto X این شرکت را با توجه به اندازه‌ی پاهای خود در اختیار می‌گیرند. سپس آن‌ها می‌توانند طرح‌های مورد علاقه‌ی خود را با رنگ‌ها و سبک‌های متفاوت گرافیکی روی این کفش اختصاصی پیاده کنند و در نهایت به کمک تکنولوژی واقعیت افزوده نتیجه‌ی کار را روی کفشی که در اختیار دارند مشاهده کنند. سپس تکنولوژی جدید شرکت نایکی کفش اختصاصی شما را بر اساس همان طرحی که خود برگزیده‌اید تولید می‌کند و آن را حداکثر در مدت زمان تقریبی یک ساعت و نیم در اختیارتان قرار خواهد داد. البته بهره‌مندی از این تکنولوژی جدید در حال حاضر فقط در شهر نیویورک امریکا امکان‌پذیر است و صرفا به صورت دعوت مستقیم کارخانه از مشتریان مورد نظر خود انجام می‌شود. با این حال شاید تکنولوژی جدید شرکت نایکی در آینده به شکل عمومی‌تری استفاده شود.

نایکی با ارزش‌ترین نشان تجاری ورزشی در جهان در سال 2016

اشتیاق باورمن برای یافتن راه‌حل بهتر جهت طراحی کفش و تجارت کوچک شاگرد او فیل نایت اکنون در تعامل با یکدیگر رشد پیدا کرده است. این تعامل منجر به ساخت شناخته شده ترین و بزرگ‌ترین علامت تجاری جهان در زمینه‌ی ورزش شده است. طبق رده‌بندی مجله‌ی تجاری فوربز (Forbes)  در سال 2016، نایکی باارزش‌ترین نشان تجاری ورزشی در جهان بود. ارزش این شرکت 27 میلیارد دلار تخمین زده شد. تعداد کارکنان مجموعه عظیم نایکی در بخش‌های مختلف بیش از 45 هزار نفر است. ترکیبی از نوآوری، سرمایه‌گذاری به‌موقع و کیفیت فوق‌العاده‌ی محصولات باعث شده که نایکی برای سال‌ها بر قله‌ی علامت‌های تجاری ورزشی باقی بماند و سالیانه صدها میلیون دلار سود داشته باشد. امپراتوری نایکی در حال حاضر با پوشش دادن رشته‌های ورزشی بیشتر پرقدرت‌تر از هر زمان دیگری پیش می‌رود. نایکی هم‌اکنون اسپانسر بسیاری از ورزشکاران سرشناس در رشته‌های ورزشی فوتبال، تنیس و بستکبال است. ورزشکاران بسیاری در جهان توسط این شرکت حمایت می‌شوند و قرارداد تجاری با آن بسته‌اند. وین رونی، کریستیانو رونالدو و نیمار ستاره‌های بزرگ دنیای فوتبال هستند که با نایکی قرارداد دارند. نایکی بر کیفیت و زیبایی محصولات خود تأکید دارد و سعی می‌کند با استفاده از جدیدترین تکنولوژی‌های روز مرغوب‌ترین محصولات را وارد بازار کند.