خصوصیات برند ، علامت تجاری
با ثبت برند یا علامت تجاری به تبع آن آثاری به بار می آید که دارنده بتواند از حقوق مزبور بهره برداری نماید.باید دارای خصایص و ویژگی هایی باشد که اغلب در قوانین داخلی و همچنین اسناد بین المللی بدان ها اشاره شده است.عمده ترین و مهم ترین ویژگی های بیان شده برای علامت تجاری به شرح زیر می باشد:
ویژگی های علامت تجاری
- تازگی داشتن (قابلیت تملک داشتن)
- گمراه کننده نبودن
- موافق نظم عمومی و اخلاق حسنه بودن
- متمایز بودن برند یا علامت
- قابلیت نقل و انتقال
تازگی داشتن(قابلیت تملک)
منظور از تازگی علامت تجاری این است که علامت مورد استفاده بر روی محصولی که برای ثبت ارائه می شود از حیث شکلی باید جدید بوده و سابقه ثبت و استعمال توسط دیگران را نداشته باشد.علامت نمی شود نشانهای ساده ای باشد که هر فردی بتواند آن را استفاده کند و اگر علامت ساده باشد و با خود جنس اشتباه شود از محصول عرضه شده در بازار حمایت نمیکند و آثار خوب تجاری یک علامت جدید و نوع را در بر نمی گیرد.از جهتی دیگر ابتکاری بودن علامت تجاری ایجاب میکند اسامی کلی و عام (به طور مثال کلمه لباس) به عنوان علامت انتخاب نشود و در نهایت به کار بردن خطوط هندسی به شکل لوزی یا دایره و نیز انتخاب ارقام که نشانگر کیفیت جنس باشد جنبه نو آوری ندارد
با ممنوعیت استفاده و ثبت علامت مواجه خواهد شد این در حالی است که این امر مانع از آن نیست که علامت مزبور به هیچ صورتی وجود خارجی نداشته باشد بلکه تازگی در طبقه بندی صنعتی شرط است.این بدان معنی است که علامت صنعتی ممکن است به طریقی قبلا به وجود آمده باشد لکن دوباره محصولی که بر روی آن استعمال می شود تازگی داشته باشد.مثلا علامت نان آوران برای محصولات خوراکی و انواع نان استفاده می شود و قبلا به ثبت رسیده است حال این علامت برای برند محصولات دیگری از جمله تجهیزات و سخت افزار های تولید ی شیرینی استفاده شود تازگی دارد.زیرا برای مصرف کننده ایجاد شبه نخواهد کرد و سبب گمراهی عمومی و معرفی محصول نخواهد شد.برخی از محققان از این خصوصیات قابل تملک بودن علامت یاد کرده اند در واقع علامتی را قابل تملک می دانند که از خصیصه ی جدید بودن بر خوردار باشد.
گمراه کننده نبودن
علامت یا برند نباید بقدری شبیه علامت یا برند دیگری باشد که یک مشتری معمولی را از حیث جنس و ماهیت و یا منشا آن به اشتباه اندازد با این وصف علامت گمراه کننده ممکن است شامل ویژگی کالا و خدمات و کیفیت باشد و همچنین امکان دارد خصوصیات گمراه کننده نبودن ناظر به مبدا جغرافیایی کالا باشد مثلا زعفران مشهد یا چای شمال .به طور کلی برند دارای خصوصیاتی باشد که مراکز تجاری یا عمومی را به ویژه در مورد مبدا جغرافیای کالاها یا خدمات با خصوصیات آنها گمراه کند.به طو مثال علامت گز کمانی اصفهان برای تولید گز در اصفهان ممنوعیتی ندارد لکن همین علامت مربوط به گز تولیدی خارج از اصفهان باشد باعث گمراهی مصرف کنندگان خواهد شد.بنابراین آشکار می شود که خطر گمراهی باید نسبی بررسی گردد بدین معنا که باطل اعلام کردن یک برند ناشی از مقایسه ی آن با محصولاتی است که معرفی می کند.ممکن است بعضی تولیدات محصولات اغفال کننده باشد و برای کالای دیگر اغفال کنند نباشد.موافق نظم عمومی و اخلاق حسنه بودن
علامت یا برندی که مخالف موازین شرعی یا نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد قابل ثبت نخواهد بود .در واقع علائمی یا برندهایی که استفاده یا انتشار آنها، به دلیل ویژگی و خصوصیت های تند، نژادپرستانه ، مخرب، محرک عصیان و شورش، مخالف حیا و عفت عمومی و حتی تحریک کننده، همه یا بعضی مصرف کنندگان را دچار شوک سازد، مخالف نظم و آداب نیکو و پسندیده به حساب می آید .به طور کلی هر عملی را که مستلزم نقض غرض قانوگذاری و مصالح اداره ی کشور باشد مخالف با نظم عمومی می دانند.لکن این دیدگاه که هر امر مخالف با نظم عمومی را مخالف با قانون می دانیم خالی از اشکال نیست،زیرا بخلاف نظم عمومی بودن چیزی ملازمه ای با بر خلاف قانون بودن ندارد. در پاسخ می توان گفت که قانون آینه ی تمام نمای مصالح اجتماعی نیست تنها گوشه ای رسمی از واقعیت است و عرف و اخلاق مذهب و نیازهای اقتصادی و تمام عواملی که پایه های ملتی را تشکیل می دهد قواعدی که اساس نظم مطلوب قرار می گیرد که در همه قواعد مربوط به نظم عمومی می باشد و اهداف دیگی نظیر ارشاد و تکمیل و تفسیر در پیش دارد.متمایز بودن برند یا علامت
وجه تمایز و ابتکاری بودن علامت تجاری یا هر برندی از خصوصیات و ویژگی های آن می باشد که نباید بر ساده گی آن تاکید داشت زیرا نباید هرکس بتواند آن را استفاده کند یا اینکه به نحوی باشد که با خود جنس اشتباه شود. . اگر علامت یا برند ساده و تکراری باشد و با خود جنس اشتباه شود قابلیت حمایت از محصول عرضه شده در بازار را ندارد و آثار خوب تجاری یك علامت ابتكاری را در بر نمی گیرد . به طور کلی ابتكاری بودن علامت تجاری از خصوصیات آن است، بدین معنا که علامت باید همراه با طراحی و ظرایف شكلی و نقشی باشد. وصف متمایز بودن برند یا علامت تجاری به عنوان بخش اصلی علامت شناخته می شود و اگر علامت تجاری مشتری نسبت به آنچه می خرد از اشتباه مصون دارد در این صورت باید علامت دارای وصف متمایز بخش از سایر علائم دانست.در ابتكاری بودن علامت تجاری از اسامی کلی (مانند كلمه مداد) به عنوان علامت انتخاب نشود و بالاخره اینكه به كار بردن خطوط و اشکال هندسی مانند لوزی یا مربع یا دایره و نیز انتخاب رقم ها كه نشانگر كیفیت جنس باشد جنبه ابتكاری ندارد ولی اگر ارقام مورد استفاده با نوع كالا متفاوت باشد برای استفاده به عنوان علامت،امکان دارد.
قابلیت نقل و انتقال
علامت تجاری قابل نقل انتقال به اشخاص ثالث می باشد.برند یا علامت تجاری در حقوق ما به عنوان یک حق مالی پذیرفته شده است از این رو است که امکان نقل و انتقال آن خالی از اشکال می باشد.لذا در روند قابلیت نقل و انتقال این حق مالی مدت زیادی لازم داشت تا مورد انتقال قرار گیرد یا به عنوان وثیقه استفاده شود.در این خصوص آیین نامه موجود بیان دارد که:( تغييرات مربوط به علامت يا طبقه كالا يا صاحب علامت همچنين مربوط به تغييرات نشاني و تابعيت و نماينده قانوني او در ايران رسميت نخواهد داشت مگر اينكه درايران به ثبت رسيده باشد. ثبت اين تغييرات در روي صفحه مخصوص علامت مربوط به عمل خواهد آمد ثبت تغييرات به موجب اظهارنامه رسمي به امضا صاحب علامت يا نماينده قانوني او به عمل خواهد آمد). عرف ارایه خدمات و تولید و توزیع کالاها، باعث به قبول این حقیقت شد که علایم تجاری قابلیت، تقسیم و انتقال را دارد.
البته برخی از علائم وجود دارد که غیر قابل ثبت است ومختص به هر کشور است از جمله:
- پرچم مملکتی ایران و هرپرچم دیگری که دولت ایران استعمال آن را به طور علامت تجاری منع کند. علامت هلال احمر، نشان ها ، مدال ها و انگ های دولت ایران .
2. کلمات و یا عباراتی که موهم انتساب به مقامات رسمی ایران باشد. ( از قبیل جمهوری اسلامی ، انقلابی ، دولتی و غیره )
3. علامات موسسات رسمی مانند آرم جمهوری اسلامی و هلال احمر و صلیب سرخ و غیره
4. علائمی که مخل انتظامات عمومی و یا منافی عفت باشد.