اینتل یک شرکت بین‌المللی تولیدکننده‌ی پردازنده‌ی کامپیوتر است که به‌عنوان یکی از پیشگامان عصر جدید پردازش شناخته می‌شود. دفتر اصلی اینتل در سانتا کلارا، کالیفرنیا و در سیلیکون ولی واقع است. این شرکت در حال حاضر به‌عنوان دومین تولیدکننده‌ی بزرگ پردازنده در جهان و دومین شرکت باارزش این صنعت شناخته می‌شود. در حال حاضر، سامسونگ جایگاه اول را از آمریکایی‌ها ربوده است.اینتل به‌عنوان مخترع پردازنده‌های x86 در جهان شناخته می‌شود؛ پردازنده‌هایی که در اکثر کامپیوترهای شخصی در دنیای امروز استفاده می‌شوند. از شرکت‌های بزرگی که مشتریان اصلی اینتل هستند می‌توان به اپل،  لنوو،  اچ‌پی و دل اشاره کرد. خاطرنشان می‌کنیم که این شرکت در زمینه‌ی تولید دیگر قطعات کامپیوتر از حافظه‌های جانبی تا تجهیزات شبکه نیز فعالیت دارد. 

تاریخچه تأسیس

شرکت اینتل در سال ۱۹۶۸ توسط گوردون ای. مور و رابرت نویس تأسیس شد. مور شیمی‌دان و رابرت نویس، فیزیک‌دانی بود که به‌عنوان یکی از مخترعان مدار مجتمع (IC) شناخته می‌شود. مور و نویس پیش از تأسیس اینتل در شرکت Fairchild Semiconductor مشغول به کار بودند. آرتور راک، و مکس پالوسکی نیز از دیگر افرادی بودند که از همان روزهای ابتدایی در هیئت مدیره‌ی اینتل حضور داشتند. آرتور راک، رئیس هیئت مدیره، سرمایه‌گذار بزرگی بود که به بنیان‌گذاران اینتل کمک کرد سرمایه‌ی اولیه برای تأسیس شرکت را جذب کنند.

سرمایه‌ی اولیه‌ی جذب‌شده برای شروع کار اینتل، ۲.۵ میلیون دلار گزارش شده است که دو سال پس از تأسیس، با عرضه‌ی عمومی سهام به ۶.۸ میلیون دلار رسید. یکی از کارمندان مهم اینتل در روزهای ابتدایی، اندی گروو بود که بعدها به‌عنوان مدیر، در شکل‌گیری دوران طلایی اینتل در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، نقش مهمی داشت.مور و نویس برای انتخاب نام شرکت، از همان ابتدا مخالف ترکیب مور - نویس بودند؛ چرا که این ترکیب، اصطلاح «More Noise» را در ذهن مخاطب ایجاد می‌کرد و قطعا برای یک شرکت الکترونیکی، نام مناسبی نبود. آن‌ها ابتدا شرکت را در ۱۸ جولای ۱۹۶۸ با نام N M Electonics تأسیس کردند. در انتهای همان ماه، نام Intel برای شرکت انتخاب شد. این نام از ترکیب «Integrated Electronics» ساخته شده است. البته این برند در ابتدا تحت مالکیت شرکت هتل‌داری Intelco بود؛ از این رو بنیان‌گذاران اینتل مجبور شدند حقوق آن را از شرکت مذکور خریداری کنند.

اولین محصولات

اینتل در ابتدای تأسیس به‌عنوان تولیدکننده‌ی مدارهای منطقی شناخته می‌شد؛ اما بنیان‌گذاران آن هدف خود را بازار حافظه‌های نیمه‌هادی تعیین کرده بودند. در آن زمان پیش‌‌بینی می‌شد که این حافظه‌ها جایگزین حافظه‌های با ساختار آهنربایی (مشهور به Core) خواهند شد. اولین محصول آن‌ها در این بازار، یک حافظه‌ی رم استاتیک ۶۴ بیتی بود که تقریبا دو برابر محصولات رقبا سرعت داشت. محصولات دیگر اینتل که در سال ۱۹۶۹ تولید شدند، حافظه‌ی رام ۱۰۲۴ بیتی و اولین حافظه‌ی رم استاتیک ۲۵۶ بیتی بر مبنای ماسفت (ترانزیستور اثر میدانی نیمه‌هادی-اکسید-فلز) بود.
رم ماسفت اینتل که با نام ۱۱۰۱ عرضه شده بود، ساختاری پیچیده داشت و تولید و به‌کارگیری آن در کامپیوترهای بزرگ، به‌صرفه نبود. محصول بعدی با نام ۱۱۰۳ در سال ۱۹۷۰ به بازار عرضه شد و به‌عنوان حافظه‌ی رم داینامیک یا DRAM شناخته می‌شد و لقب پرفروش‌ترین چیپ حافظه جهان در سال ۱۹۷۲ را به خود اختصاص داد.

چالش‌ها

دوران اوج کامپیوترهای شخصی و تقاضای بالا برای پردازنده‌ی این کامپیوترها، در ابتدای دهه‌ی ۲۰۰۰ با افت شدیدی مواجه شد. از طرفی رقبای بزرگ اینتل و در صدر آن‌ها AMD، با عرضه‌ی محصولات جدید و رقابت در بحث قیمت، توانستند بخشی از سلطه‌ی ایتل را با خطر مواجه کنند. کریگ برت یکی از مدیران آن زمان اینتل بود که تلاش کرد با ورود شرکت به بازارهایی فراتر از نیمه‌هادی‌ها، سوددهی را به اینتل بازگرداند که البته تعداد کمی از پروژه‌هایش با موفقیت همراه بودند.
کارشناسان معتقدند پایان دوران فرمانروایی اینتل به دو عامل بستگی دارد؛ کاهش تقاضا برای کامپیوترهای شخصی در آستانه‌ی سال ۲۰۰۰ و دیگری ظهور سریع کامپیوترهای ارزان‌قیمت را می‌توان از دلایل این افول نامید. در ابتدای سال ۲۰۰۰ رشد سخت‌افزارهای کامپیوتر بیش از نیاز نرم‌افزاری بود و پس از مدتی، کاربران به این نتیجه رسیدند که با هزینه‌های کمتر نیز می‌توان کامپیوترهایی با قدرت مناسب تهیه کرد. این اتفاق باعث شد رقبایی همچون AMD، نقش قابل توجهی در بازار کسب کنند.
از طرفی تقاضا برای کامپیوترهای پیشرفته‌ی سرور، پس از حباب دات‌کام کاهش پیدا کرد و همین امر موجب شد سوددهی اینتل کاهش قابل توجهی داشته باشد. به هر حال اتفاقات پیش‌آمده، خبر از رقابتی سنگین و شکست‌های متعددی برای اینتل می‌داد.

از طرفی با افزایش سلطه‌ی این برند در بازار سخت‌افزار، شکایت‌های متعددی از آن‌ها صورت گرفت و چالش‌های حقوقی هم به مشکلات روزمره‌ی اینتل اضافه شد. یکی از ادعاهای بزرگ رقبای اینتل، نقض قوانین رقابتی توسط این شرکت بود. این ادعای حقوقی عموما از طرف AMD به جریان می‌افتاد و اینتل را به رقابت ناعادلانه متهم می‌کرد. ای‌ام‌دی معتقد بود که رقیبش با پرداخت پول به شرکت‌های تولیدکننده‌ی کامپیوتر، آن‌ها را وادار می‌کند که محصولات رقبا را در کامپیوترهایشان استفاده نکنند.
دعواهای حقوقی اینتل و ای‌ام‌دی برای سال‌های متمادی ادامه دارد و هر دو شرکت در این رقابت سودها و ضررهایی دیده‌اند. در این میان ای‌ام دی تاکنون موفق شده است مبالغ مختلفی را به خاطر شکایت‌های متعدد از اینتل دریافت کند. از طرفی، اینتل نیز یک بار توانست ای‌ام‌دی را به دزدی اطلاعات متهم و جاسوس این شرکت را در سال ۱۹۹۵ دستگیر کند.
دعواهای اینتل و ای‌ام‌دی در ژاپن نیز ادامه داشت و در سال ۲۰۰۵، کمیسیون تجارت عادلانه‌ی این کشور، اینتل را مجبور کرد که طرح‌های تخفیفی ناعادلانه‌ی خود را لغو کند و رقابت خود را با دیگر تولیدکنندگان، منصفانه‌تر ادامه دهد. اتحادیه‌ی اروپا نیز در احکامی مشابه به دعواهای رقابتی این دو شرکت وارد شده است. آخرین دعوای حقوقی در این اتحادیه، در سال ۲۰۱۴ و با رد درخواست تجدید نظر اینتل پایان یافت. هند و کره‌ی جنوی از دیگر شرکت‌هایی هستند که میزبان دعواهای حقوقی اینتل و ای‌ام‌دی و همچنین شکایت‌های دولتی علیه آن‌ها بوده‌اند.

ساختار شرکتی

در حال حاضر، برایان کرزانیچ به‌عنوان مدیرعامل اینتل فعالیت می‌کند. او ششمین مدیرعامل اینتل است که در سال ۲۰۱۳ جایگزین پائول اوتلینی شد. هیئت مدیره‌ی منسجم اینتل که همگی از مدیران پیشین این شرکت بود‌ه‌اند، در رسانه‌های مختلف به‌عنوان نمونه‌ای موفق از مدیریت در شرکت‌های بزرگ شناخته می‌شوند. این تیم توانسته است در سیستم ارزیابی «GovernanceMetrics International»، رتبه‌ی ممتاز کسب کند که تاکنون تنها به ۲۱ شرکت دیگر اهدا شده است. طبق آخرین آمار ارائه‌شده، عمده‌ی سهام شرکت اینتل در اختیار شرکت‌های بزرگی همچون ونگارد گروپ، بلک‌راک، کپیتال گروپ و استیت استریت است.
ساختار استخدامی شرکت اینتل عموما به‌صورت پیشنهاد از داخل عمل می‌کند. خصوصا در سمت‌های مدیریتی، این شرکت در مقابل استخدام افراد خارجی مقاومت می‌کند و تمام مدیران آن تاکنون از میان کارمندان سابق انتخاب شده‌اند. قوانین بازنشستگی و اتمام مأموریت مدیران عامل نیز در این شرکت بسیار محکم است و باید حداکثر تا ۶۵ سالگی در این شرکت فعالیت کنند.

تاریخچه محصولات اینتل

همان‌طور که پیش از این گفته شد، اولین محصولات اینتل، حافظه‌های رم استاتیک و داینامیک بودند. پس از مدتی مهندسان این شرکت مسیر محصولات را به ریزپردازنده‌ها تغییر دادند و اینتل ۴۰۰۴ در نوامبر سال ۱۹۷۱ به بازار عرضه شد.
به‌طور حتم، اینتل موفقیت‌های بزرگ دهه‌ی دوم خود را به کامپیوتر شخصی IBM مدیون است. این شرکت در سال ۱۹۸۱ کامپیوتر شخصی خود را معرفی و از پردازنده‌ی ۸۰۲۸۶ اینتل در آن استفاده کرد. یک سال بعد، شرکت Compaq اولین کامپیوتر شخصی با استفاده از طرح‌های آی‌بی‌ام را به بازار عرضه کرد که از نسخه‌ی سریع‌تر ۸۰۲۸۶ در آن استفاده شد. این شرکت در سال ۱۹۸۶ سیستمی بر مبنای پردازنده‌ی سریع‌تر یعنی ۸۰۳۸۶ عرضه کرد و با شکست اولیه‌ی آی‌بی‌ام در بازار کامپیوترهای شخصی، توانست اینتل را نیز به تأمین‌کننده‌ی اصلی سخت‌افزارهای کامپیوتر تبدیل کند.

ریزپردازنده‌ی ۳۸۶

به‌خاطر تقاضای تولیدکنندگان کامپیوتر شخصی، اینتل فناوری پردازنده‌های اولیه‌ی خود را با دیگر تولیدکنندگان پردازنده همچون AMD به اشتراک می‌گذاشت. مدیرعامل وقت این شرکت یعنی اندرو گروو تصمیم گرفت مسیر تولیدات شرکت را حرفه‌ای‌تر کند و محصول بعدی را با رقبا به اشتراک نگذارد. این محصول که Intel 386 نام داشت، در کامپیوترهای شخصی شرکت کامپک استفاده شد و سلطه‌ی اینتل را در بازار سخت‌افزار تضمین کرد.

پنتیوم، ایتانیوم و ۴۸۶

با شروع سال ۱۹۸۹، فرمانروای صنعت پردازنده تصمیم گرفت دوره‌ی زمانی عرضه‌ی محصول جدید را به دو سال کاهش دهد. در همین زمان، آن‌ها کار روی پروژه‌های جدید با کدهای P5 و P6 را آغاز کردند. تیم طراحی جدید شرکت در این سال‌ها، ابتدا پردازنده‌ی خود را تحت نام ۴۸۶ طراحی کرد که بعدها با نام ماندگار پنتیوم به بازار عرضه شد. ابتدا در سال ۱۹۹۳، پردازنده‌ی P5 با نام تجاری پنتیوم تحت مالکیت اینتل ثبت و به بازار عرضه شد. کد P6 نیز ابتدا با نام پنتیوم پرو در سال ۱۹۹۵ و سپس با کمی بهبود، با نام Pentium II به بازار عرضه شد.

ابرکامپیوترها

بخش محصولات فوق پیشرفته‌ی اینتل با نام Intel Scientific Computers در سال ۱۹۸۴ تأسیس شد. هدف از تأسیس این بخش تولید ابرکامپیوترهایی با استفاده از پردازنده‌های اینتل بود. در سال ۱۹۹۲ نام این بخش به «واحد سیستم‌های ابرپردازشی اینتل» تغییر کرد. از محصولاتی که توسط بخش یادشده طراحی و ساخته شدند، می‌توان به ابرکامپیوترهای متعددی همچون Paragon و ASCI Red اشاره کرد.
اینتل در سال ۲۰۱۴ اعلام کرد که قصد دارد از پرتوهای نوری جهت افزایش سرعت ابرکامپیوترها استفاده کند. این تصمیم در سال ۲۰۱۵ به‌صورت رسمی اجرایی شد و از آن زمان در ابرکامپیوترهای اینتل تنها از پرتوهای نوری جهت تبادل داده‌ها استفاده می‌شود.

وضعیت کنونی برند اینتل

اینتل در حال حاضر به‌عنوان دومین شرکت بزرگ تولید پردازنده و دومین برند باارزش این صنعت شناخته می‌شود. طبق آخرین گزارش‌های منتشرشده، درآمد این شرکت در سال ۲۰۱۷ حدود ۶۲ میلیارد دلار بوده و سود خالص آن‌ها حدود ۱۸ میلیارد دلار گزارش شده است. این شرکت در حال حاضر حدود ۱۰۶ هزار کارمند دارد و شرکت‌های بزرگی همچون Mobileye ،McAfee ،Here و Wind River Systems به‌عنوان زیرمجوعه‌ی آن فعالیت می‌کنند.